مقداد تکلوزاده در گفت‌وگو با خبرنگار فردای کرمان با اشاره به تاثیر تغییرات اقلیمی بر محصولات باغی و زراعی، گفت که بیش از ۳۰ تن از خرمای استان کرمان در سال‌جاری خسارت دیده است.
وی در این گفت‌وگو، آیندۀ خرمای کرمان را روشن ارزیابی کرد و تاکید کرد که در صورت عدم توسعۀ سطح زیر کشت و استفادۀ بهینه از آب موجود، تولید خرما در کرمان می‌تواند مستمر و پایدار باقی بماند.
دبیر انجمن خرمای استان کرمان با اشاره به وضعیت تولید خرما در استان کرمان طی سال‌جاری، بیان کرد: «تا تیرماه پیش‌بینی خیلی خوبی از وضعیت تولید داشتیم و پیش‌بینی می‌کردیم که نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش تولید خواهیم داشت، اما چالش اساسی که در حوزۀ خرما و سایر محصولات کشاورزی و جالیزی استان وجود دارد، تغییرات اقلیمی است که بر میزان و کیفیت تولید تاثیر می‌گذارد».
تکلوزاده با اشاره به وقوع بارش‌های شدید در تابستان امسال و تاثیر آن بر محصولات کشاورزی، توضیح داد: «بارندگی‌های شدید در استان کرمان و جنوب‌شرق کشور به شدت بر کشاورزی منطقه تاثیرگذار بود و بسیاری از محصولات جالیزی و باغی را تخریب کرد. به همین دلیل در جنوب استان کرمان در شهرهای عنبرآباد، زهکلوت، قلعه‌گنج، کهنوج و منوجان کیفیت خرما به شدت کاهش پیدا کرد و حتی کمیّت خرما را نیز تحت تاثیر قرار داد».
وی ادامه داد: «بارندگی‌ها در شرق استان نیز در منطقۀ فهرج و ریگان، تا حد زیادی تاثیرگذار بود و کیفیت و کمیّت محصول را کاهش داد».
دبیرکل انجمن خرمای ایران گفت: «به دلیل بارندگی‌های تابستانه، تولید خرما در سال‌جاری نسبت به سال گذشته تقریبا یکسان بوده است، ضمن این‌که کیفیت محصول در بعضی از باغات به‌خصوص در حوزۀ خرمای مضافتی تا حدی کاهش پیدا کرده است».
وی توضیح داد: «در اثر بارندگی شدید، درصد رطوبت در یک بازۀ زمانی که فصل برداشت و رسیدن محصول خرما است، افزایش می‌یابد و این افزایش رطوبت، سبب ترشیدگی خرما و یا ریزش محصول از خوشه‌ها می‌شود و همچنین روی خرما رگه‌هایی به‌وجود می‌آید که کیفیت محصول را کاهش می‌دهد».
خسارت سنگین سیل به نخلستان‌های کرمان
تکلوزاده دربارۀ میزان خسارت بارندگی و سیل به باغ‌های خرمای استان کرمان، گفت: «کارشناسان جهاد کشاورزی و تشکل بخش خصوصی انجمن خرما، باغ‌ها را رصد کردند و از مناطقی که آسیب زیادی دیده بودند بازدید میدانی داشتند، بعضی باغات بیش از ۷۰ درصد خسارت دیدند و در مناطقی مانند بم، بروات و رستم‌آباد آسیب‌های کمتری داشتیم».
وی با بیان این‌که به طور میانگین در استان کرمان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد محصول به دلیل بارندگی‌های شدید از بین رفته است، یادآور شد: «سالانه حدود ۴۰۰ هزار تن محصول خرما در استان کرمان تولید می‌شود و اگر ۱۵ درصد هم از بین رفته باشد، به این معناست که ۳۰ هزار تن محصول از دسترس خارج شده که با محاسبۀ قیمت ارقام مختلف خرما، خسارت سنگینی به نخل‌داران کرمانی وارد شده است».
تکلوزاده با اشاره به وضعیت تولید خرما در سایر استانهای کشور، گفت: «بارندگی‌ها در استان سیستان و بلوچستان نیز خیلی شدید بود و متاسفانه کمیّت و کیفیت خرمای این استان نیز کاهش پیدا کرد».
وی ادامه داد: «استان بوشهر هم خیلی از این سامانۀ بارشی تحت تاثیر قرار گرفت و میزان تولید خرمای کبکاب کشور نیز متاسفانه کاهش پیدا کرد و تولید مناسبی نسبت به سال گذشته ندارد».
دبیر انجمن خرمای استان کرمان خاطرنشان کرد: «استان خوزستان هم تحت تاثیر بارندگی‌ها قرار گرفت اما نه به اندازه‌ای که سایر استان‌ها بودند. استانهای هرمزگان و فارس هم تا حدی تحت تاثیر این سامانۀ بارشی قرار گرفتند».
وی با بیان این‌که سالانه در کشور یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن تولید خرما داریم، افزود: «به طور کلی در سال‌جاری، تولید خرما در کشور بر خلاف پیش‌بینی‌ها مبنی بر افزایش تولید، ثابت بوده و کیفیت در بعضی از ارقام خرما مثل کبکاب، بهمران و مضافتی کاهش پیدا کرده است».
کشاورزان از بیمه محصولات کشاورزی استقبال نمی‌کنند
دبیرکل انجمن خرمای ایران دربارۀ بیمه نخیلات توسط کشاورزان، گفت: «متاسفانه مبلغی که از طرف صندوق بیمه محصولات کشاورزی چه در حوزۀ خرما و چه در خصوص سایر محصولات، پرداخت می‌شود با حجم خسارتی که به کشاورز وارد شده است هم‌خوانی و تطابق ندارد».
وی افزود: «به ازای هر نخل و هر رقم خرما، قیمتی را مشخص کرده‌اند و به دلیل این‌که قیمت‌هایی که وجود دارد با میزان خسارت مطابقت ندارد، کشاورزانی که در سال‌های گذشته محصول خود را بیمه کردند، در سال‌های بعد متقاضی استفاده از این بیمه نیستند».
تکلوزاده توضیح داد: «برای بیمه محصول کشاورزی یک حاشیۀ سود در نظر می‌گیرند و همان مبلغی که کشاورز پرداخت کرده است را با سودی که در نظر گرفتند پرداخت می‌کنند و به نوع خرما و میزان خسارتی که وارد شد توجه نمی‌شود».
وی ادامه داد: «هرچند بیمه کردن باغات کمک می‌کند حداقل بخشی از خسارات جبران بشود اما به دلیل این‌که مبلغ پرداختی بیمه با حجم خسارت واقعی که به کشاورز وارد شده است، فاصلۀ زیادی دارد، کشاورزان از آن استقبال نمی‌کنند».
دبیر کل انجمن خرمای استان کرمان درخصوص حمایت دولت از کشاورزان بیان کرد: «به دلیل شرایط تحریم و وضعیت اقتصادی، دولت محدودیت منابع مالی دارد. سازمان جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی حوزۀ کشاورزی، علاقه‌مند است که کمک‌هایی بکند، به همین دلیل از باغات بازدید کردند و برآورد خسارت انجام دادند، درخواست‌هایی از دولت داشتند اما هنوز به صورت عملیاتی و اجرایی حمایتی صورت نگرفته است و این منوط به تصویب هیات دولت است تا بتوانند خسارتی را به عنوان یک ردیف بودجه مجزا برای آن در نظر بگیرند. این‌که سازمان جهاد کشاورزی بتواند به صورت اخص به حوزۀ جبران خسارات ورود کند در حیطۀ تعهد وظیفه‌اش از نظر مالی نخواهد بود».
افزایش قیمت خرما نسبت به تورم زیاد نیست
وی در ادامه با اشاره به افزایش ۱۵ درصدی قیمت خرما نسبت به سال گذشته، اظهار کرد: «نسبت به تورم تمام محصولات کشاورزی و محصولات غیرکشاورزی فرآوری شده، قیمت خرما افزایش خاصی نداشته است».
تکلوزاده افزود: «خرما یکی از محصولاتی است که کمترین تورم را داشته و قیمت آن نسبت به سال قبل تغییر محسوسی نداشته است».
وی با بیان این‌که هر ساله حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تن از خرمای تولید کشور صادر می‌شود، گفت: «با توجه به این‌که بحث صادرات چالش‌هایی دارد و قیمت ارز افزایش محدودی داشته است و قیمت دلار ثابت مانده ممکن است در این حوزه دچار چالش بشویم».
دبیرکل انجمن خرمای ایران خاطرنشان کرد: «یکی از ارقام اصلی خرمای صادراتی، خرمای مضافتی است و هرساله بالغ بر ۱۲۰ هزار تن صادرات خرمای مضافتی انجام می‌شود. امسال با شرایطی که وجود دارد و با توجه به این‌که قیمت خرما هم خیلی افزایش نداشته است، پیش‌بینی صادرات مشابه این یا کمتر از این را داریم اما همۀ این موارد منوط به این است که افزایش قیمت در ماه‌های آتی نداشته باشیم و قیمت دلار هم تا یک حد محدود و منطقی نسبت به قیمت کالا افزایش پیدا کند زیرا اگر قیمت دلار ثابت بماند و قیمت تولیدکنندۀ داخل کشور افزایش پیدا کند عملا بخشی از خرماها از توجیه صادرات خارج می‌شوند».
وی یادآور شد: «تاکنون که شرایط مناسب بوده اما بهارِ صادرات خرما، قبل از ماه مبارک رمضان است و چون ماه رمضان در فروردین‌ماه است ما در زمستان بیش‌ترین حجم صادرات را خواهیم داشت و تا آن زمان باید ببینیم شرایط قیمتی محصول داخلی و شرایط قیمت دلاری چگونه خواهد بود که این عرضه و تقاضا یک قیمتی را تعیین می‌کنند و یک حجمی از صادرات مشخص می‌شود».
تکلوزاده گفت: «معمولا در مهرماه و شهریورماه حجم صادرات بالایی نداریم زیرا همه درگیر برداشت هستند و دمای هوا هم بالا است و به همین دلیل معمولا تقاضای زیادی از سوی کشورهای دیگر وجود ندارد».
تولید خرما در کرمان می‌تواند مستمر و پایدار باقی بماند
وی در ادامه درخصوص آیندۀ خرمای استان کرمان، گفت: «برخلاف پسته با توجه به این‌که بخشی از باغات خرما مخصوصا در بم و بروات با آب قنوات آبیاری انجام می‌شوند، و با توجه به این‌که سیستم‌های آبیاری ما کمی تغییر کرده است و در جنوب کرمان این تغییرات در حال انجام است و از سوی دیگر با توجه به این‌که گیاه خرما نسبت به درخت پسته در مقابل کم‌آبی و تنش‌های دمایی مقاوم‌تر است، می‌تواند آیندۀ روشنی داشته باشد».
دبیر انجمن خرمای استان کرمان بیان کرد: «تولید پسته در ۱۵ سال گذشته یک‌سوم شده در حالی که تولید خرما در ۱۵ سال گذشته در کل کشور و سطح دنیا دو برابر شده است».
وی ادامه داد: «تولید خرما در دنیا از سه‌‌ونیم میلیون تن به هفت‌ونیم میلیون تن رسیده و در ایران هم تولید خرما از ۶۵۰ هزار تن به یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تن رسیده و این نشان می‌دهد که اگر شرایط درست مدیریت شود و اجازۀ توسعۀ باغات و حفر چاه‌های جدید را ندهند همین میزان باغاتی که وجود دارند می‌توانند کاملا مستمر و پایدار باقی بمانند و یک توسعۀ پایدار ثابت در این زمینه وجود خواهد داشت».
تکلوزاده با تاکید بر این‌که توسعۀ سطح زیرکشت باید خط قرمز تمام دولت‌‌ها و کسانی که دلسوز کشور هستند، باشد، افزود: «افزایش سطح زیر کشت و افزایش حفر چاه به هیچ وجه نباید رخ دهد و از سوی دیگر توسعه و حمایت از آبیاری‌های نوین که مصرف آب را کاهش دهد باید با جدیت دنبال شود زیرا ما چالش دمایی و چالش میزان بارندگی را خواهیم داشت و بهترین حالت این است که از آب موجود استفادۀ بهینه بشود».
