سوال : آیا خانمی که مهریه خود را به همسرش بخشیده است می‌تواند از بخشش خود رجوع و مهریه خود را به صورت مجدد مطالبه کند یا خیر؟
▪️حالت اول:
زمانی است که خانم در خصوص مهریه، ما فی الذمه زوج را ابراء می‌کند. به این بیان که به شوهرش می‌گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهی داشت (تو را از پرداخت مهریه بری می کنم)؛ این بیان باعث می‌شود تا تکلیف شوهر در ادای مهر به طور کلی ساقط شود. پس در این حالت زن حق رجوع ندارد .
▪️حالت دوم:
زمانی است که زن در قبال طلاق، مهریه خود را به شوهر بذل می‌کند. بذل مهر در طلاق‌های خلع و مبارات انجام می‌شود، خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه و حقوق اسلامی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود. این مال ممکن است مهریه زن یا معادل آن باشد، به همین جهت در فرهنگ عامه از عبارت «مهرم حلال و جانم آزاد» در اشاره به این نوع طلاق استفاده می‌کنند. بنابراین زن با پرداخت مالی به شوهر، از او می‌خواهد که طلاقش دهد. اگر زن در ایام عده طلاق از بذل خود رجوع کند، طلاق ملغی و کان لم یکن خواهد شد. یعنی همچنان زن و شوهر محسوب می شوند و مثل این است که اصلا طلاقی صورت نگرفته است. پس در این حالت زن حق رجوع از مهریه را تا پایان مدت عده دارد .
▪️حالت سوم:
زمانی است که زن مهریه خود را به شوهرش هبه می‌کند. به این بیان که می‌گوید من مهریه خود را به تو بخشیدم؛ در این حالت است که همانند سایر اشکال هبه، تکلیف شوهر در پرداخت مهریه به طور کلی از بین نمی‌رود؛ چراکه زن می‌تواند تحت شرایطی از هبه مزبور رجوع و مهریه خود رامطالبه کند.خواه طلاق گرفته باشد یا نگرفته باشد.(هبه به معنی بخشیدن مال به دیگری بصورت رایگان هست)
کارشناس حقوقی: رضا دهقان
