بم یکی از کهنترین شهرهای ایران است، مردم این شهر که تا ۱۵۰ سال قبل در ارگ قدیم بم زندگی می کردند رفته رفته و با تغییر شکل زندگی و کمبود فضا در این ارگ به سمت سکونت در اطراف این ارگ روی آوردند و شهر بم کنونی را در اطراف ارگ قدیم بم شکل دادند.
تاکنون با توجه به قدمت بنای ارگ بم تمدن بم را نیز دارای قدمتی معادل ۲۵۰۰ سال می دانستند اما مطالعاتی که در تل آتشی بم طی روزهای اخیر روی داده است داده های جدیدی را در مقابل چشم دانشمندان قرار داده است.
نگاهی به دوران پیش از سفال در بم
تل آتشی مکانی باستانی است که در ۳۰ کیلومتری شرق بم و در نزدیکی ارگ بم قرار گرفته است، مکان دقیق این محوطه تاریخی در منطقه دارستان ثبت شده است مردم در این منطقه از گذشته اشیای مختلف تاریخی را پیدا می کردند
پس از مدتها حالا فصل کاووش در این تپه تاریخی آغاز شده است و نتایج اولیه تاریخ منطقه را متحول می کند.
مطابق با نتایج اولیه تاریخ این منطقه بسیار قدیمی تر از ۲۵۰۰ سال است در این زمینه عمران گاراژیان باستانشاس و گروه همراهش کار کاووش را آغاز کرده اند و اسکلت یک انسان و سازه های معماری را در این محوطه کشف کرده اند
مطابق با نتایج اولیه تاریخ این منطقه بسیار قدیمی تر از ۲۵۰۰ سال است در این زمینه عمران گاراژیان باستانشاس و گروه همراهش کار کاووش را آغاز کرده اند و اسکلت یک انسان و سازه های معماری را در این محوطه کشف کرده اند.
گاراژیان اظهارداشت: بم یکی از مناطق باستانی مورد توجه باستانشناسان بین المللی است و مطالعه بر روی تمدنهای این منطقه می تواند بسیاری از رمز و رازهای تمدن شرق را رمز گشایی کند.
وی تصریح کرد: تل آتشی در واقع به زبان مردم محلی همان تپه آتشی است و در واقع یکی از نخستین روستاهای اولیه بشر می باشد این روستا در واقع در زمانی رونق داشته که هنوز سفال وجود نداشته است به همین دلیل به دوران بی سفال شهرت دارد.
این باستانشناس افزود: در این منطقه ما بقایای معماری قابل توجهی را کاووش کرده ایم که مطالعه بر روی این داده ها ادامه دارد و خوشبختانه همکاری خوبی در این خصوص انجام شده است.
گاراژیان بیان کرد: معماری کهن این روستا نیز مانند ارگ بم برمبنای استفاده از خشت بوده است و خشتهای منحصر به فردی در این محوطه تاکنون یافت شده است و انتظار داریم در ادامه کاووش ها نتایج قابل تاملی را کشف کنیم.
وی افزود: پیش بینی می کنیم کاووش ها تا اواسط مهرماه ادامه داشته باشد اما برای رسیدن به نتایج جالب با توجه به حساسیت لایه های مختلف این محوطه تاریخی به پنج سال زمان نیاز داریم.
حداقل قدمت این تمدن ۷ هزار و ۲۰۰ سال است و پیش بینی می کنیم امکان کشف آثار ۹ هزار ساله نیز در منطقه وجود دارد
این باستان شناس گفت: حداقل قدمت این تمدن ۷ هزار و ۲۰۰ سال است و پیش بینی می کنیم امکان کشف آثار ۹ هزار ساله نیز در منطقه وجود دارد.
وی گفت: با توجه به اینکه این منطقه مربوط به دوران قبل از سفال می باشد عملا در این محوطه هیچ گونه شی عتیقه قابل توجه پیدا نمی شود به همین دلیل از مردم می خواهیم به هیچ عنوان در این منطقه حفاری غیر مجاز انجام ندهند.
وی در ادامه افزود: این محوطه صرفا به دلیل داشته های معماری دارای ارزش است و در خصوص نحوه زندگی انسانها اطلاعات قابل توجهی در اختیار دانش باستان شناسی قرار می دهد.
اکتشافات در چارچوب همکاری ایران و فرانسه صورت گرفته است
پژوهشگر مرکز مطالعات فرانسه، بنجامین موتن نیز در ادامه بیان کرد: مطالعه در این محوطه تاریخی در چارچوب طرحی مشترک بین ایران و فرانسه انجام می شود و به خصوص در خصوص نحوه زندگی انسان در دوران قبل از سفال اطلاعات قابل توجهی را می تواند در اختیار دانمشندان قرار دهد.
وی بیان کرد: حفاری ها تا کنون در بستر بوده است و به زودی بخشی از فصل کاووش در عمق انجام خواهد شد.
وی افزود: آزمون نقشه های مغناطیسی در این منطقه از اهمیت تخصصی بالایی برخوردار است و اطلاعات جامعی در خصوص معماری در اختیاز قرار می دهد ضمن اینکه می توان نسبت بین معماری و عناصر اطراف از جمله رودخانه ها و ارتفاعات اطراف را بررسی کرد.
بنجامین موتن گفت: یکی از موارد بسیار جالب را کشف رد پای حیوان در اعماق دانست و همچنین کشف یک تدفین انسانی نیز قابل توجه است.
وی ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک بتوانند قدمت دقیق تمدن این منطقه را تخمین بزنند.
وی بیان کرد: نتایج کاووش های فعلی در شهرستان بم می تواند به یک رفرنس قابل توجه علمی در خصوص دوران پیش از سفال تبدیل شود.
اعتبارات ملی باستانشناسی در بم افزایش یابد
نماینده مردم بم در مجلس شورای اسلامی اظهارداشت: بم یکی از مراکز اصلی تاریخی در کشور محسوب می شود که باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
نیکزادی افزود: باید از پتانسیلهای شهرستان در راستای توسعه گردشگری در عرصه های مختلف از جمله گردشگری علمی استفاده کنیم.
بازسازی ارگ بم تسریع شود
وی یکی از مشکلات پیش رو را کمبود اعتبار دانست و افزود: باید با اختصاص اعتبار مورد نیاز بحث کاووش در محوطه های باستانی شهرستان و همچنین بازسازی بناهای شاخص از جمله ارگ بم را فراهم کنیم.
وی خواستار تسریع در بازسازی ارگ بم شد و افزود: گردشگری از جمله مهمترین زمینه های اقتصادی در شهرستان است که باید با ایجاد زیر ساختها و همچنین معرفی داشته های شهرستان در سطوح مختلف مورد توجه قرار گیرد.
وی در خصوص تل آتشی نیز گفت: طبق تحقیقات صورت گرفته قدمت تمدن بم بسیار بیشتر از آنچه که پیش از این تصور می شد است و این داشته ها نشان می دهد جای کار بسیاری در این زمینه در شهرستان وجود دارد.
مطالعات در خصوص محوطه تل آتشی بم در حالی ادامه دارد که در پس سیلاب های ماههای گذشته شرق کرمان چندین محوطه باستانی دیگر نیز سر از خاک بیرون آورده اند که متاسفانه به دلیل کمود اعتبار هنوز هیچ کار تحقیقاتی و علمی برای بررسی این تمدن ها صورت نگرفته است./مهر
