گفتگو برای بم

هفته نامه طلوع بم در شماره ۲۶۳ خود در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ نوشت:

جلسه بررسی اعتراض تعدادی از کشاورزان و مالکان قناتهای شهرستان بم درخصوص محل احداث کارخانۀ فرآوری سرب و روی خان خاتون در منطقه دشت دارزین در محل فرمانداری شهرستان بم در صبح روز سه شنبه دوازدهم مرداد سال جاری برگزار شد. فایل صوتی کامل جلسه نیز در سایت طلوع ارگ بارگذاری شده تا شما در صورت تمایل بتوانید در جریان شرح کامل جلسه باشید. با استفاده از اسکن کد QR (صفحه چهارم) می‌توانید مستقیما وارد صفحه فایل صوتی شوید. به افراد پیگیر و علاقه‌مندان و کنشگران اجتماعی و محیط زیستی برای درک بهتر شرایط جلسه توصیه میکنیم حتما فایل صوتی را گوش دهند. این شماره نشریه طلوع بم چاپ عصر سه‌شنبه دوازدهم مرداد (روز جلسه) می‌باشد.
در این جلسه علاوه بر کشاورزان، فرماندار، دادستان، رئیس اداره اطلاعات، فرماندهی انتظامی، فرماندهی ناحیه مقاومت سپاه و همچنین رؤسای ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری، جهاد کشاورزی، آبیاری، محیط زیست، پایگاه جهانی قنوات و پایگاه جهانی شهرستان بم و بابک اسماعیلی مدیرعامل مجتمع معدنی و فرآوری سرب و روی خان خاتون و مشاور محیط زیستی وی حضور داشتند.
در ابتدای این جلسه هادی شهسوارپور فرماندار بم با اشاره به مطالبی که در فضای مجازی و رسانه‌ها در مورد احداث این کارخانه در دشت دارزین منتشر شده بود گفت: برای اینکه به این شبهات پاسخ داده شود و حق مطلب روشن و وضعیت تشریح شود این جلسه برگزار شد تا مدیران و افرادی که به نوعی صاحب اطلاعات هستند به این شبهات پاسخ دهند.
وی افزود: تاکنون در شهرستان بم هیچ کار غیرشفافی نداشتیم. این موضوع هم باید به صورت شفاف و صحیح اطلاع رسانی شود ما نظرات کارشناسان و صاحب نظران را در این زمینه می‌شنویم و اگر مبنای علمی داشته باشد استقبال می‌کنیم و با توجه به شخصیتی که از آقای دکتر اسماعیلی سراغ داریم و بخشی از سرمایه‌گذاری که در شهرستان بم توسط ایشان در حال انجام است جای تقدیر و تشکر دارد. دکتراسماعیلی در همه زمینه ها بدون ادعا سرمایه گذاری دلسوز هستند.
شهسوارپور ادامه داد: برای احداث کارخانۀ معدنی فرآوری سرب و روی مجوزی صادر شد و این کارخانه نیازمند فرآیند است و عملاً کار معدنی در شهرستان انجام می‌شود کاری که ما می‌خواستیم و ایشان پیگیری کردند تا فرآیندهای بعدی هم در سطح شهرستان انجام شود و اشتغالزایی در شهرستان هم از اولویت‌ها و دغدغه‌های جدی همه می باشد. چندی پیش روستای ابارق و دارزین نسبت به قبل به دلیل عدم اشتغال خالی از سکنه شدند و افراد مهاجرت کردند اما با راه‌اندازی معدن خان خاتون و سرمایه‌گذاری در آن اکنون نزدیک به ۴۰۰ نفر آنجا مشغول به کار شدند. زمان انتخابات تعداد رأی روستای خان خاتون بیشتر از جمعیت آن بود که به آن ایراد وارد شد اما در واقع تعدادی از افراد که قبلا انجا زندگی میکردند و مهاجرت کرده بودند بعد از راه‌اندازی معدن به روستا برگشتند و آنجا مشغول به کار شدند.
فرماندار تاکید کرد: بنا به ظرفیتی که دکتر اسماعیلی داشتند از ایشان خواهش کردیم تا به عنوان معین اقتصادی بخش دهبکری فعالیت کنند. معین یعنی کسی که تمامی ظرفیتهای منطقه را در راستای توسعه آن منطقه شناسایی و سرمایه‌گذاری می‌کند تا بتواند زیرساخت‌ها و آبادانی منطقه را توسعه دهد. بنابراین ایشان همه ظرفیت‌های منطقه را شناسایی و پیشنهادهایی ارائه دادند و حدود ۲۵ طرح با حضور استاندار به تصویب رسید و اعلام شد و ایشان شروع به فعالیت کردند یکی از اقداماتی که ایشان می بایست انجام میدادند همین کارخانه فرآوری روی و سرب در منطقه دارزین با هدف اشتغال پایدار و احیای روستاها و مهاجرت معکوس است. مطمئناً برای صدور مجوز چنین کارخانجاتی همه نهادها در سطح شهرستان، استان و کشور باید اظهارنظر کنند که در این مورد در خصوص مسئله مربوط به محیط زیستِ این کارخانه محیط زیست کشور اظهار نظر کرد و در مورد تامین آب آن که در جای دیگری مالکیت داشتند و با توجه به سیاست و قوانین آب منطقه‌ای، تغییر کاربری آب اتفاق افتاد. محلی که مشخص شده از نظر محیط زیست و آب منطقه‌ای ملاحظاتی را در آنجا در نظر گرفته اند وگرنه این حساسیت به وجود نمی آمد و سه سال به طول نمی‌انجامید.
فرماندار خطاب به منتقدین و کنشگران گفت: اگر سوالی پیش آمده باید برای پرسش و دریافت پاسخ آن مراجعه می کردند و اگر پاسخ تمام و کمالی را دریافت نمی کردند آن وقت اعلام می‌کردند که هیچ گونه پاسخی دریافت نکردند. گله ای داریم که مطالبی که در فضای مجازی منتشر شده مطالب درستی نبوده است و تنها کاری که اتفاق افتاد این بود که احساسات مردم جریحه دار شد تا یک سری اقدامات دیگر را انجام دهیم و گرنه هر شهروندی حق آگاهی دارد. باغشهر بم و قنات های بم موضوعاتی نیستند که ما بخواهیم آنها را در نظر نگیریم و از آن‌ها بگذریم و کار مضری انجام دهیم. ما روی باغشهر بم بسیار حساس هستیم چون بم ثبت جهانی است و برای هر اقدامی باید مجوزهای لازم را بر اساس سیاست هایی که میراث جهانی اعلام کرده است مدِنظر قرار گرفته شود. اگر دکتر اسماعیلی این مجوزها را می خواستند در کرمان بگیرند ظرف یک ماه برای ایشان صادر می شد اما این مسئله حدود سه سال طول کشید. هدف این است که در راستای حفظ باغشهر بم، ثبت قنوات جهانی بم و در راستای استفادۀ حداکثری از ظرفیت شهرستان بم در جهت گردشگری میراث جهانی و فرهنگی و در کنار آن از سایر ظرفیت‌هایی که در بم وجود دارد به نحو شایسته‌ای برای مردم استفاده کنیم.

از جمله صنعت کشاورزی، خرما و گردشگری که یک ظرفیت ویژه شهرستان است را داریم همچنین بحث ویژۀ معدن به وجود آمده که باید از آن استفاده کنیم و طی یک برنامه ۳ تا ۵ سال شاید بتوان ۲۰۰۰ نفر را آنجا مشغول به کار کرد این ظرفیت موضوعی نیست که بتوان با یکسری هیاهو آن را از شهرستان بم گرفت. بارها دیدیم که یک انتخابِ کوچک در شهرستانِ مجاور هم باعث حساسیت زیاد در مردم شهر می شد ولی الان باید همت کنیم تا از این ظرفیت حمایت کنیم و سرمایه‌گذاری اتفاق بیفتد. اگر همه دغدغه‌های داریم باید دغدغه ما روشن باشد. باید علمی صحبت کرد وقتی که مطالعاتِ علمی زیرساختی و اجرای این پروژه به درستی اجرا شده و مورد تایید تمامی نهادهای تصمیم‌گیر قرار گرفته است اگر چیزی هم وارد است باید گفت که این نقطه غیر از ضوابط است. اگر بعد از این جلسه مطلبی خلاف واقع در فضای مجازی گفته شود معلوم می شود غرض ورزی است. باید علمی و کارشناسی حرف بزنیم. از نظر من مسئول دلسوزتر از آقای دکتر اسماعیلی نسبت به شهرستان بم وجود ندارد. اما اگر یک زمانی هم قرار باشد بین قنات و محیط زیست و کارخانه یکی را انتخاب کنیم قطعا قنات و کشاورزی بم را انتخاب میکنیم.
سپس بابک اسماعیلی سرمایه گذار معدن و کارخانه ای که قرار است احداث شود صحبت کرد و به موضوع آگاهی و آگاه‌سازی و اهمیت آن اشاره کرد و گفت: نه من و نه کس دیگری حق خشک کردن قنات ها و آسیب رساندن به محیط زیست را ندارد و اگر اینگونه باشد من از مبلغی که تاکنون هزینه کرده ام می گذرم و کارخانه را جابجا می کنم. من متولی محیط‌زیست نیستم اما محیط زیست یکسری معیارهایی دارد. مجوز دادن به این کارخانجات هم در سطح کشوری است. همین الان خانه ها، ماشین ها، لباس‌ها، موبایل ها و سنگ زیر پای ما همه به محیط زیست آسیب می‌زنند و هوا را آلوده می‌کنند و هر چیزی که از حیوانات فاصله می‌گیرد آلودگی محیط زیست و منابع طبیعی را در پی دارد، اما اُرگانها یکسری استانداردهایی را تعریف و اعلام می‌کند که اگر زیر این استانداردها آسیب اتفاق بیفتد مشکلی وجود ندارد. در سال‌های اخیر در این زمینه سختگیری های بسیاری اعمال شده است و ۱۵ عنوان صنعتی منجمله کارخانه‌های سرب، روی و مس چون معیارهای مهمی را دارند که برای آنها به صورت استانی مجوز صادر نمی‌شود. آقای اسماعیلی به مطالب منتشر شده در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: از مطالبی که منتشر شده است متعجبم. به نظر من این نقطه که برای اجرای معدن انتخاب شده اشتباه ترین نقطه از لحاظ اقتصادی است یعنی من از نظر اقتصادی جایِ اشتباهی را انتخاب کردم. مثلا برای اینکه من باید هزینه ۳۹ کیلومتر مسیر را برای رساندن برق به آنجا متحمل شوم که بالای ۲۰ میلیارد تومان هزینه دارد و هر کس دلیل این انتخاب را پرسید پاسخ دادم که هدف من ایجاد اشتغال است اما اگر زمانی مجبور شوم از آنجا بگذرم و این کارخانه راه اندازی نشود بلافاصله فردا در زنجان یک کارخانه را می خرم و از لحاظ اقتصادی هم خیلی خیلی برایم بهتر است اما مطمئنم اگر این کار را انجام بدهم دو سال دیگر کارزار دیگری درست می‌شود که چرا فلانی سنگ را از معدن منطقه ما بیرون می برد در حالی که معدن اینجا را استخراج می کند. متعجبم از اینکه همه خواهان کارخانه ها در شهرشان‌ هستند تا مهاجرت اتفاق نیافتد ولی الان در بم برعکس شده. محیط زیست متولی دارد و در محیط زیست مدارک به صورت فوق‌العاده شفاف وجود دارد خواهشم این است که اگر ادعای علمی وجود دارد ارائه دهند و ما را آگاه کنند اگر ما داریم جایی اشتباه میکنیم به ما بگویید که طرح شما قنوات و محیط زیست را آلوده می‌کند ما برای همه چیز جواب داریم به شرطی که همین امروز شفاف سوال کنید ما هم شفاف جواب دهیم و با دلیل اثبات خواهیم کرد اگر مطلبی وجود دارد همین جا آن را رسانه‌ای کنید اما اگر وجود ندارد و بیرون از اینجا چیزی مطرح شود این مطلب جهت دار است و در آن بُغضی وجود دارد و خواهش می کنم در جایی که بنده و نمایندگانم حضور ندارند ادعای غیرکارشناسی را مطرح نکنید.
عباس جزینی زاده یکی از منتقدین حاضر در جلسه از دلیل جابجایی آب موتور می پرسد و با لحن اعتراضی نسبتا شدیدی می‌گوید: آیا عدم آلودگی محصول خرما با وجود معدن و کارخانه سرب و روی خان خاتون را در چند سال دیگر تضمین میکنید؟ چرا آب کشاورزی روستای دگفن را به چند کیلومتر آن طرف تر برای صنعت منتقل میکنید؟ در این جلسه آقای فرماندار خیلی از دکتر دم زدند و مدام جانب ایشان را گرفتند. چرا جلسه شورای تامین گرفتید مگر ما چه می گوییم؟ یعنی چه!
در این لحظه حسن پورباقری بخشدار دهبکری وارد سخنان آقای جزینی شد و به شدت مقابل حرفهای وی سخن گفت و اظهار کرد: من اجازه نمی‌دهم کسی در مورد بخشی که من بخشدار آن هستم صحبت کند. دکتر اسماعیلی معین اقتصادی بخش دهبکری است. خان خاتون یک زمانی ۱۵۰ نفر جمعیت داشت الان در آنجا بواسطه فعالیتهای دکتر اسماعیلی حق زندگی ایجاد شده و جمعیت آن چندین برابر شده است. به دلیل بی توجهی خود مردم در روستاها برخی خالی از سکنه شده اند. ما با تمام وجود از سرمایه گذاریهای دکتر اسماعیلی حمایت میکنیم. من در تمام روستاهای بخش دهبکری شبانه و تنها رفتم. میدانم مردم چه مشکلاتی دارند.
پس از حسن پورباقری عباس کمال الدینی کشاورز، معلم بازنشسته و فعال حوزه منظر فرهنگی بم و دانشجوی دکتری فرهنگ و تمدن سخن می گوید و با استناد به چند گزارش و مقاله رسانه ای و دانشگاهی عنوان می کند که پسماندهای این کارخانه باعث آسیب به قناتها و محیط زیست خواهد شد در حالیکه که همه از عوارض پسماند و خطرات آن اگاه هستیم. آیا سرب از طریق آبهای سطحی حاصل از باران که در کانالهای خاکی نگهداری می شوند وارد زمین نمی شود مانند معادن زنجان و بهانه‌ای برای از بین رفتن منظر فرهنگی بم نخواهد بود؟ هیچکس مخالف سرمایه گذاری و اشتغالزایی اقای اسماعیلی نیست و خدا می داند هیچ یک از ما حب و بغض شخصی نداریم و فقط نگران آینده بم و تمدن آن و صدها هزار جمعیت آن هستیم. و تشکر میکنم از اینکه این جلسه را تشکیل دادید تا به اعتراضات و ابهامات پاسخ دهید. کل زنجان آلوده شده است. دهها کارخانه سرب و روی زده اند که کل طبیعت و محیط زیست زنجان را نابود کرده است و من این را از خودم نمی گویم بلکه دهها مقاله و گزارش علمی آورده ام و بخشی از آنها را نیز به آقای دادستان و فرماندار هم داده ام. کمال الدینی در ادامه نکاتی از مقالاتی را که با خود به جلسه آورده برای حاضرین می خواند.
سپس بابک اسماعیلی سرمایه گذار طرح با اشاره به سخنان آقای جزینی و کمال الدینی ادامه می دهد: آقای کمال الدینی نباید کلی گویی کنید و چون زنجان آن کار را کرده بم هم اینطور خواهد شد. این حرفها غیرعلمی و غیرکارشناسی است. اگر یک پزشک یا معلم قتلی کرد آیا من می توانم بگویم همه معلمان عزیز قاتل هستند؟ آن چیزی که در زنجان اتفاق افتاده بله شما حق دارید بگویید فاجعه است و واقعا هم همینطور است اما نباید مقایسه کرد. مجموعه کارخانجات زنجان روزانه ۱۰۰۰ تن شمش سرب و روی تولید میکنند و مجوز ما تنها ۳۰ تن روزانه است. ما اصلا پساب نداریم که وارد آب شود. ما چاه نداریم که مواد را آنجا بریزیم. ما مقداری پسماند داریم که دهها کیلومتر آنطرف تر از بم و کارخانه، در سایت پسماند طبق پروتکلهای محیط زیستی ایران و استاندارهای جهانی دفن می شوند و آقای دکتر خراسانی توضیح خواهند داد. ایشان مشاور و تام الاختیار هستند در مجموعه ما و از اساتید دانشگاه باهنر هستند. در مورد آب ما آب کشاورزی که از قبل از مالکین شخصی خریداری کرده بودیم را براساس قوانین دولت جمهوری اسلامی ایران از کشاورزی به صنعتی تغییر کاربری دادیم و آب تغییر کاربری داده شده در صورتی که سفره آب زیرزمینی مشترک داشته باشد قابل جابجایی است و این اشکال به من وارد نیست و من این کار را طبق قانون انجام دادم. تازه این آب مقدار خیلی خیلی کمی است. اما در زمینه ایجاد آلودگی محیط زیست باید بگویم که محیط زیست کل کشور ده برابر سختگیرتر از شما عمل می‌کند در حالیکه نه من را می‌شناسد و نه کس دیگری را می‌شناسد. متولی در استان کرمان محیط زیست است و روش درست این بود که منتقدان به محیط زیست مراجعه می‌کردند و این مسئله را پیگیری می‌کردند. ما عین پروتکل‌ها و عین قوانین را انجام دادیم اگر شما یک پروتکل را پیدا کردید که ما از آن عدول کرده ایم دیگر کارخانه را اینجا نمی زنیم اما همان جایی که انتقاد کردید و نوشتید از قوانینی که ما شاید کمی بیشتر رعایت کرده‌ایم هم بنویسید. آدمهایی که در جمعی ما را نقد می‌کنند آیا تاکنون یک شغل ایجاد کرده‌اند من به ایجاد شغل کردن مفتخر هستم. تا کنون ۹۲۳ نفر بیمه شدۀ مجموعه کاری من هستند و این افتخار من است و معتقدم کسی که می‌خواهد در موردش صحبت کند باید دو تا شغل درست کند تا بتواند با من صحبت کند. هدف من ۹۰ درصد اشتغال است. اگر ما طبق قانون و استاندارد پیش رفته‌ایم کسی نمی تواند ایراد بگیرد چون یک متولی در کشور وجود دارد که استانداردها را به ما می‌گوید. ما این پروتکل‌ها را انجام داده‌ایم. محیط زیست ۱۵ سال پیش این گونه نبود اما الان چهار سال است که جزء سختگیرترین سازمان‌هاست. ما در دل این پروتکل‌ها کار انجام می‌دهیم و تمام مجوزها در این خصوص گرفته شده و استانداردها شفاف رعایت شده است و هر کسی بخواهد می‌تواند مجوزها را ببیند که این خود یک نوع شفاف سازی می باشد. ما قبل از انجام هرکاری آب منطقه را آنالیز کردیم. آب در منطقه تا حدی آلوده می باشد و اگر آلودگی از این بالاتر رفت ما مقصریم. حرف شما زمانی درست است که بگویید بر اساس این پروتکل اینجا شما اشتباه کرده‌اید و ما هم بررسی می‌کنیم اما وقتی به چیزی به صورت کلی (آلودگی در ۳۰ سال آینده) اشاره می کنید درست نیست باید حرف را علمی بیان کرد. اگر حرفی را نمی توان علمی بیان کرد مفهومش این است که این حرف علمی نیست پس باید کارشناس محیط زیست بیاورید و در یک مناظره علمی به اشتباهات ما اشاره کنید چون هیچ کس نمی‌خواهد محیط‌زیست را آلوده کند من به مدیر و مشاوره محیط زیستی پروژه دستور دادم که اگر جایی محیط‌زیست را آلوده می کنیم اختیار دارد جلوی آن را بگیرد و حتی کارخانه را تعطیل کند. ما اینجا را فقط برای ایجاد شغل انتخاب کردیم شما نگران آب هستید در حالی که سالهاست آب از کنار معادنی که استخراج نشده اند رد می شود و این آب ها مقداری از موادی که در خاک وجود داشته باشد را با خود حمل می کنند. من هر چقدر هزینه بخواهد می دهم تا شما خبره ترین کارشناسان محیط زیستی را بیاورید تا بیشتر بتوانیم علمی صحبت و مناظره کنیم. و تا دو ماه آینده حتما این کار را بکنید و من هم دستور میدهم تمام مجوزهای کارخانه و گزارشهای ارزیابی محیط زیستی خودمان را در اختیار شما بگذارند.
دکتر خراسانی متخصص امور زیست محیطی معدن کاری و فرآوری و مشاور محیط‌زیست مجتمع معدنی فرآوری سرب و روی خان خاتون نیز گفت: اگر میخواهید با من آشنا شوید سرچ کنید و سابقه من را دربیاورید. فقط بدانید که من اعتبار خودم را فدای هیچکس حتی دکتر اسماعیلی نخواهم کرد و وظیفه دارم که بالاترین سطح استاندارهای محیط زیستی را در مجموعه ایشان به کار بگیرم. باید توجه کنید معدن زنجان که از لحاظ آلودگی و آسیب به محیط زیست به آن اشاره کردید با معدن سرب و روی خان خاتون تفاوت هایی دارند. معدن زنجان در روز هزار تن تولید دارد اما ما مجوز ۳۰ تُن در روز را داریم پس این دو با هم خیلی متفاوت هستند. معادن زنجان قبل از انقلاب و زمانی که محیط زیست وجود نداشته است راه اندازی شده است و باطلۀ این کارخانه ها در رودخانه هایی ریخته شده که جریان آن به سمت زنجان است و ۵۰ سال آنها پسماند را بدون هیچگونه کار محیط زیستی داخل آب می ریزند. خاتون‌آباد سال‌های سال باطلۀ مواد معدنی را چند صد هزار تن در سال بدون هیچ کار محیط زیستی در بیابان ریخته است. کاملاً حرف شما درست است اگر ما ۳۰ تن در روز باطله را در بیابان بریزیم حق با شما است باران می آید و آنها را می شوید و به زمین می برد اما کارخانه ما پساب ندارد. جایی که پساب دارد محیط زیست تاکید می‌کند که باید سد باطله درست شود این سد باطله اینجا قابل اجرا نیست چون روشی که ما داریم کار می‌کنیم این است که سرب و روی به صورت پسماند جامد مرطوب است که یک روال اعلام شده و استاندارد جهانی برای دفع آن وجود دارد. آیا کشورهای دیگر که کارخانه سرب و روی دارند به محیط زیست فکر نمی کنند؟ پروتکل های ما برای دفع پسماندها یک پروتکل اروپایی است که مدت دارد و ما جزء محدود سیستم هایی هستیم که مشاوره محیط‌زیست داریم و همواره معتقد هستیم که نباید محیط زیست را خراب کنیم ما قبل از هر کاری منابع آب و خاک و رسوب را بررسی می‌کنیم و برنامه و ایستگاه‌های پایش داریم و سختگیری های بسیار زیادی شده است و به هیچ عنوان کارخانه دارزین پساب ندارد حتی برای فاضلاب‌های انسانی از سپتیک استفاده می شود و همه چیز مدیریت می شود. چرخه آب برای ما بسیار مهم است ما حتی یک لیتر پساب نداریم. همچنین ما دستگاه غبار نصب کرده‌ایم چون در یک سیستم بسته کار می‌کنیم و شیوه حمل و نگهداری سرب تحت نظارت محیط زیست می باشد. ما پسماند به شکل دوغاب نداریم مهمترین چالش معدن پسماند‌های انتهای فرایند تولید است. اگر این پسماندها بماند و خشک شود و پراکنده شود باعث نفوذ در آب می شود و پتانسیل آلودگی دارد. آیا به نظر شما کارشناسان محیط زیست تهران یا کرمان به این مسئله واقف نیستند یا نبودند؟ زمان‌نگهداری پسماندها باید کوتاه باشد چون تا وقتی که نِم دارد باید جابه‌جا شود وقتی خشک شود پراکنده می‌شود ما این کار را به صورت ایزوله و سرپوشیده انجام می‌دهیم و به شکلی که شما توضیح می‌دهید نیست.
وی ادامه داد: ما کوره ذوب نداریم کار ما به صورت ریخته گری و لیچینگ هست کل خط تولید مدیریت می شود و هدف ما این است که صنعت سبز شویم تا از معافیت‌های مالیاتی هم بتوانیم استفاده کنیم و همچنین کمترین هدررفتی از سرب نداشته باشیم زیرا جدای از مساله آلودگی اصلا بلحاظ اقتصادی هم به صرفه نیست. ما قوی ترین فیلترهای هوا را با تکنولوژی بک فیلتر داریم. شما باید بیایید بازدید کنید و علمی تر صحبت کنیم. نگران دفع پسماند نباشید. معیارهای فرهنگی، نظامی، اقلیمی، هواشناسی، خاکشناسی و… بررسی می‌شود ما به محدوده شهرستان بم نمی توانیم بیاییم و سایت پسماند ما تا بم حداقل ۷۰ کیلومتر فاصله دارد و ایزوله و عایق می باشد و کارخانه هیچ اثری بر قنوات و محیط زیست ندارد. ما حتی در حال طراحی سیستمهایی برای رفع آلودگی لاستیک خودروهایی هستیم که پسماند را به سایت پسماند منتقل می‌کنند. تا این حد ما به جزییات فکر کرده و در حال برنامه ریزی هستیم و آنها را قطعا اجرا خواهیم کرد. شما ضعف هایی را در معدن زنجان می‌بینید. معدن زنجان اشتباهی که کرده است این است که کار محیط زیستی انجام نداده و الان مشکل آنها این است که محیط زیست از آنها خواسته است که در جای جدید با مولفه های محیط زیست کارخانه بزنند. مشکل نحوه دفع پسماند است.
دکتر اسماعیلی در ادامه میگوید: کارخانه هایی وجود دارند که آلودگی محیط زیست آنها در حد استاندارد است اگر کارشناسان به این نتیجه رسیدند که ما داریم آب قنات و یا محیط را آلوده می کنیم من کارخانه را به جای دیگر منتقل خواهم کرد.
در ادامه محمد برشان کارشناس و پژوهشگر قنات با اشاره به سوابق تمدن قناتی بم و اهمیت ویژه و جهانی آن خطاب به دکتر خراسانی و دکتر اسماعیلی گفت: ببینید دیکته نانوشته غلط ندارد. کاری که در بالادست قنات جهانی جوپار انجام دادند ماهی ها را عقیم کردند. بم را با زنجان مقایسه نکنید اینجا مهد تمدن قناتی ایران است. همه این سخنان در حد مجوز و کاغذ و حرف است. شما هنوز چیزی را اجرا نکردید که قابل ارزیابی باشد و ما از همین نگرانیم و باید همه ما را از نگرانی دربیاورید. آقای خراسانی نیز در ادامه خطاب به آقای برشان گفت که شما می توانید مرتبا و از تمام مراحل احداث کارخانه و رعایت پروتکلهای محیط زیستی بازدید کنید.
در ادامه هادی شهسوارپور فرماندار شهرستان بم گفت: اگر قرار باشد ما با تمدن بیش از ۲۸۰۰ ساله و سابقه دو هزار ساله که در شهرنشینی داریم و همین تمدن باعث شده این طبیعت اینجا شکل بگیرد این نشان‌دهنده توسعه و تدابیر در این زمینه بوده است. اگر بخواهیم بر اساس حرف های عامیانه تصمیم بگیریم همه کارها را باید تعطیل کنیم چون برای هر کاری مخالفتی وجود دارد بنابراین آنچه ما مبنای عمل قرار می‌دهیم اول قانون و بعد اظهار نظر کارشناسی در این زمینه می باشد ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم تمدن خود را خدشه‌دار کنیم. اولویت ما قنات‌ها، باغشهر بم و حفظ منظر فرهنگی بم می باشد. اما از حمایت سرمایه گذار هم غافل نمی شویم ما باید سرمایه‌گذار را حمایت کنیم و این سیاست همه دولت‌ها، مجلس، قوه قضاییه و نظام جمهوری اسلامی و شخص رهبری می‌باشد که سال‌ها دغدغه های مختلف از جمله اشتغال دارند. دکتر اسماعیلی اکثر دغدغه‌های ما برای شهر بم را انجام داده اند در حالی که جزو وظایف شان نبوده است و فقط چون مربوط به مردم بوده است حمایت کرده‌اند ما باید سپاسگزار چنین سرمایه‌گذاری باشیم. اینگونه مسائل برای شهر ما مضر است. قرار است از قِبل توسعه آن منطقه، توسعۀ دهبکری، دهستان تهرود و روستای ابارق و حتی شهر بم صورت بگیرد. اگر از این فرصت‌ها استفاده نکنیم بعد با این سوال روبرو می شویم که چرا فلان جا توسعه پیدا کرد و ما توسعه پیدا نکردیم؟ مطمئناً بخشی از عوامل آن را باید در این بخش جستجو کرد. همه برای توسعه شهرستان در تلاش هستیم.
محمد ضیاالدینی دادستان بم به عنوان مدعی‌العموم گفت: از مردمی که تشریف آوردند و دکتر اسماعیلی تشکر می‌کنم. بدانید که قطعاً منافع شهرستان را تحت الشعاع هیچ چیزی قرار نمی‌دهیم و اگر قرار باشد قنوات بم آسیب ببینند تحت هیچ شرایطی اجازه نمی دهیم. وی در ادامه گفت: «اما از آن طرف گاهی مردم به دادگستری می‌آیند و من با آنها صحبت می کنم و من میگویم اگر حرف حساب بزنید حرف حساب جوابت را می دهم. خب بالاخره با هم صحبت می کنیم حرف حساب می زند حرف حساب می‌شنود آخر دفعه شلاق‌اش را هم می‌خورد و از ما تشکر هم می‌کند و می‌رود و به ما هم می‌گوید دست شما درد نکند.» وی افزود: همه دوستان عاقل و علمی هستند اگر بحث علمی زده شود استقبال می‌کنیم ولی اگر قرار باشد یک عده ای بر اثر ناآگاهی مطالبی که در اذهان عامه مردم در جلسات خاص عنوان شود همین جا اعلام می‌کنم که اگر در فضای مجازی مطرح شود و تشویش اذهان عمومی را در پی داشته باشد جرم است. امروز هم برای آگاه سازی مردم اینجا هستیم تا گفتگو کنیم و مردم اطلاع پیدا کنند. مردم بم بسیار فهیم هستند. همه مسائل و موضوعات مطرح شده در زمینه کارخانه سرب و روی خان خاتون را مطالعه و مشاهده کردم. همه موارد آن طبق قانون پیش رفته است و اگر جایی هم قانون مشکل ایجاد کرده است مقصر آقای دکتر نیستند.
وی ادامه داد: خاطر جمع باشید ما طبق قانون اعتراضات مردم را رسیدگی می کنیم و خودم از آقای فرماندار خواستم هرچه زودتر جلسه را تشکیل دهد. و این را هم بگویم دستگاه قضایی با قاطعیت از سرمایه‌گذاران حمایت می‌کند چون سال، سالِ تولید و رفع موانع می باشد مردم باید بروند و معدن را ببینند که حتی یک لیتر پسآب ندارد. ما نباید حرف غیر علمی بزنیم. اگر موردی باشد ما مدافع حقوق مردم هستیم و قطعاً پیشگیری می کنیم ولی اگر چیزی مطابق قانون باشد قطعاً یکی از کسانی که از ایشان در چارچوب قانون حمایت خواهد کرد من هستم تا این کار انجام شود. آقای دکتر اسماعیلی راحت می‌تواند امر خام فروشی را انتخاب کنند و راحت‌تر به درآمد برسند. باید خدا را شکر کنیم که چنین سرمایه گذاری با چنین دیدگاهی خواستار انجام سرمایه گذاری در شهرستان بم می باشد. پس باید یادمان باشد هیچ گاه در فضای مجازی مردم را به این قضیه ها حساس نکنیم از امروز به بعد با توضیحاتی که داده شده آگاه شدیم و تحت هیچ شرایطی نباید در فضای مجازی و یا محل کار ایجاد ممانعت در این زمینه شود. باید در خصوص این مسائل برای مردم شفاف سازی و اطلاع رسانی صورت گیرد. آقای دکتر اسماعیلی فردی هستند که خیلی به بم اهمیت می دهند. دادستان بم در ادامه خاطره ای از یکی از خدمات آقای اسماعیلی برای اشتغالزایی و آزاد کردن چند زندانی بدهکار بیان کرد و گفت: وقتی که همچین کسی آمده و دارد این کارها را می کند باید زیارتش کرد. این مساله دیگر نباید در فضای مجازی کش پیدا کند و قرار شد کارشناس خبره بیاورید و مناظره کنید و اگر حرف شما بطور دقیق و علمی ثابت شد ما هم تابع هستیم.
یکی دیگر از حاضران در جلسه که به درخواست خودش نامش بیان نمی‌شود، خطاب به بابک اسماعیلی سرمایه گذار معدن و کارخانه گفت: آقای اسماعیلی تمام مجموعه های مشابه در سطح کشور آلایندگی داشته اند و هیچ تجربه خوبی در این زمینه نداریم که در این هنگام آقای اسماعیلی گفت چرا مطلق و عمومی حرف می زنید و نحوه استدلال شما اشتباه است و چند مورد از صنایع مشابه که به زعم آقای اسماعیلی صنایعی پاک و سبز در حوزه فرآوری سرب و روی بوده اند را نام برد. بعد این شهروند خطاب به اسماعیلی گفت خب قبول ولی آیا قبول دارید این صنایع قطعا آلودگی تولید می کنند و به طور صد درصدی پاک نیستند؟ در این لحظه دکتر خراسانی مشاور محیط زیستی دکتر اسماعیلی گفت خب ببینید محیط زیست الزامات تعریف شده ای دارد ما حتی میخواهیم فراتر عمل کنیم. یک لیتر پساب نداریم و اصلا چاه نداریم که چیزی وارد سفره آب زیرزمینی شود. محیط زیست بطور آنلاین پایش میکند و دورتادور مجموعه را چاههایی برای پایش دائمی میزند. سایت پسماند ما حداقل ۷۰ کیلیومتر با بم و ۳۰ کیلومتر با کارخانه فاصله دارد و در منطقه ممنوعه نیست. ما نقشه مناطق ممنوعه را داریم و آن را نشان حضار داد.
فرد معترض در پایان سخنانش گفت من دو خواسته دارم از شما اول اینکه گزارش ارزیابی محیط زیستی را در اختیار ما قرار دهید و دوم اینکه گزارش دانشگاه علوم پزشکی از آزمایش وجود سرب در بدن کارگران خود را ارایه دهید که اقای اسماعیلی قبول کرد و گفت همه این نتایج مثبت و طبق استانداردها بوده و هیچ مشکلی نبوده است. وی گفت در برخی مواد مخدر هم سرب قاطی میکنند که سنگین تر شود خب اگر کسی سرب از این طریق وارد بدنش شد هم ما باید جوابگو باشیم؟ اصلا من این کارخانه را نمی زنم و از فردا شما باید جواب مردمی را که اعتراض می‌کنند که چرا کارخانه را در بم نزدید و تمام سرمایه معدنی شهر ما را به نقطه دیگری بردید باشید. وی در بخش دیگری از سخنان خود نیز گفت همه می دانند که ما داریم سرمایه گذاریهای گسترده ای روی خرمای بم انجام می دهیم و تیم و سرمایه عظیمی را برای رونق کشاورزی منطقه وارد میدان کرده ایم. چطور می توانم نسبت به سلامت و آینده خرما بی توجه باشم و اجازه دهم خطری آن را تهدید کند؟
آقای دریجانی یکی دیگر از معترضان دقایق پایانی جلسه گفت: ابتدا که وارد جلسه شدم از جلسه ای با این حجم و برخی از افراد حاضر ترسیدم. ما تضمین می خواهیم و از طرفی هیچ یک از دوستان ما و مسئولین نباید حرف مطلق بزنند. حق یا ناحق مردم اعتراضاتی دارند و مطرح کردند و باید از نگرانی شان کاسته شود. من خودم پاسخ برخی از ابهاماتم را گرفتم و سوالات و ابهاماتی هم هنوز دارم.
اماندادی رییس محیط زیست بم هم در سخنان کوتاهی گفت دغدغه همه دوستان محیط زیست بود اما دریغ از یک سوال از محیط زیست. برخی ما را متهم به پول گرفتن می کنند که اخلاقی و صحیح نیست. کارشناس این طرح بومی بوده و نهایت دلسوزی را نسبت به طرح داشته است. حاضریم از این به بعد هم کارشناسان خود را در اختیار دوستان قرار دهیم. در پایان جلسه مسئولین و آقای اسماعیلی تاکید بر انتخاب کارشناس خبره و مستقل محیط زیست از طرف گروههای معترض برای بررسی بیشتر و مناظره داشتند و آنها نیز بطور نسبی موافق بودند و آقای اسماعیلی میگفت که من خودم تمام هزینه های این موضوع را پرداخت میکنم.
دقایق پایانی جلسه تقریبا با همهمه همراه بود و عباس کمال الدینی از گروه شهروندان معترض که در ابتدای جلسه نیز سخنانی را ارایه کرده بود اعلام کرد که به شخصه از توضیحات سرمایه گذار و مشاور محیط زیستی وی قانع شده و دیگر قصد ادامه این موضوع را ندارد اما تاکید کرد که باید بقیه شهروندانی که قانع نشدند و هنوز نگرانیهایی را مطرح می‌کنند نیز درخواستشان پیگیری شود.
تاکید جدی بر این داریم که شما مخاطبین عزیز طلوع بم اگر قصد اظهار نظر در خصوص این جلسه یا این موضوع را دارید، در کنار کسب اطلاعات دقیق و دیگر در مورد این موضوع، فایل صوتی کامل این جلسه را نیز که در همینجا منتشر شده است گوش کنید. لینک زیر: