محمدجواد رحیم‌نژاد سردبیر هفته‌نامه استانی طلوع بم و مدیر بزرگترین کانال مطبوعات استان کرمان در تلگرام [بیش از ۲۰ هزار عضو] با انتشار یادداشتی در هفته‌نامه صدای تاک کرمان به برخی دلایل مخالفت اهالی رسانه با فیلترینگ تلگرام اشاره کرده است که در ادامه می‌خوانید.
پس از آنکه رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس در روز سیزدهم فروردین و در پایان تعطیلات نوروزی ایرانیان، خبر ناخوشایند مسدودسازی (فیلترینگ) پیامرسان تلگرام را اعلام کرد؛ شاهد واکنشهای زیادی از سوی مردم، کارشناسان و مسئولین در این خصوص بودیم. درصد زیادی از مردم و کاربران ایرانی از این موضوع ناخرسند بودند. کارشناسان رسانهای زیادی نیز با ارائه دلایل منطقی با مسدودسازی تلگرام مخالفت کردند. در میان مسئولین نیز برخی مخالف و برخی دیگر نیز موافق این موضوع بودند. در نهایت رییس جمهوری اعلام کرد که ما بدنیال شکستن انحصار پیام‌رسانهای خارجی با تقویت پیام‌رسانهای داخلی هستیم. بعد از آن نیز وقتی که صحبتها از ناامن بودن و نقض حریم شخصی در پیام‌رسانهای داخلی بر سر زبانها می‌چرخید؛ رهبر معظم انقلاب در فتوایی نقض حریم شخصی کاربران در پیام‌رسانها را «حرام شرعی» اعلام کردند.
موافقان و مخالفان فیلترینگ تلگرام دلایل منطقی و غیرمنطقی زیادی را برای اثبات ادعایشان بیان می‌کنند که سخن گفتن در مورد هرکدامشان فرصت بیشتری می‌طلبد. قطعا بنده به عنوان یک فعال رسانهای و مطبوعاتی مانند بسیاری از هم‌صنفان خود مخالف همیشگی هرگونه مسدودسازی یا توقیف و فیلترینگ رسانه‌ها و نشریات هستم. دلایل آن مفصل است و به موضوعات عدیده اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و رسانهای گره خورده است.
تلگرام در مدت کوتاه حدودا سه ساله توانسته است بخوبی اعتماد مردم ایران را جلب و نیازهای ارتباطی و رسانهای آنها را رفع کند. تلگرام به عنوان بخشی از فضای مجازی مورد استفاده کاربران ایرانی، بر روی مناسب‌سازی روابط و ارتباطات کاری، تجاری، خانوادگی و شخصی آنها تاثیر گذاشته است. تلگرام باز هم به عنوان بخشی از فضای مجازی مورد استفاده ایرانیان، آسیبهایی را نیز قطعا داشته است؛ اما راه حل رفع این آسیبها قطع راههای ارتباطی نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند آسیبهای بلندمدت و ریشه‌ای پیام‌رسانها و شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام بسیار بیشتر از تلگرام است. اما متاسفانه نوع نگاههای برخی از مسئولین ما همیشه متفاوت از نوع نگاه و سمت و سوی جامعه بوده‌است. آنها همیشه دیدگاههای امنیتی را بر رویکردهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ترجیح داده‌اند. آیا همه کشورهای دنیا باید از وجود دهها شبکه اجتماعی با میلیونها عضو بترسند؟! یا اینکه حتی در دنیای رسانه‌ها نیز رقابت آزاد است و هر کس خدمات مطلوب‌تری ارائه دهد؛ کاربران بیشتری خواهد داشت؟! قطعا اعتمادسازی برای کاربران هم جز وظایف همه این پیام‌رسانها هست و مثلا اگر شبکه‌ای اجتماعی یا پیام‌رسانی با محبوبیت بالای فیس‌بوک در آمریکا با دو میلیارد کاربر در سرتاسر جهان هم نتواند اعتماد کاربران را تا همیشه نگه دارد؛ قطعا ضرر مالی و اعتباری بسیار هنگفتی را در درجه اول به خودش وارد ساخته است.
تاکنون در مورد هیچ یک از پیام‌رسانهای خارجی یا شبکه‌های اجتماعی ثابت نشده است که از اطلاعات کاربران ایرانی سواستفاده کرده‌اند. تنها راه رفع نگرانی از این موضوع نیز رقابت آزاد و تقویت پیام رسانهای داخلی است. تقویت پیام رسان داخلی بدون جلب اعتماد مردم نیز بی اثر است. ما نیز علاقه‌مند به استفاده از پیام‌رسانهای داخلی و فراگیر شدن آنها هستیم اما در فضای آزادی که قدرت انتخاب نیز داشته باشیم. تا وقتی که مردم حس کنند انگیزه تقویت پیام رسانهای داخلی و همچنین مقابله با تلگرام یا انتقال سرورهای آن به داخل کشور، دسترسی و نظارت بیشتر بر کاربران داخلی یا انحصار پیامرسان داخلی است؛ اعمال سیاستهای مسدودسازی سودی ندارد.
نفس تنگ مطبوعات داخلی
یکی دیگر از مسائل مهمی که در مورد اعمال فیلترینگ بر تلگرام قابل توجه است؛ نفس تنگ مطبوعات داخلی و دست و پا زدن آنها در بحران بی‌مخاطبی و نجومی بالا رفتن قیمت کاغذ است که مطبوعات را ناگزیر به حضور پررنگ‌تر در فضای شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسانهای داخلی یا خارجی فراگیر جامعه است. در فضای مبهم و پرآشوب دنیای مجازی اتفاقا بدلیل اعتمادی که مردم به مطبوعات و روزنامه‌نگاران واقعی دارند؛ مطبوعات و خبرگزاریها می‌توانند تا حد زیادی بر بحرانهایی که درگیر آن هستند، فایق آیند.
در مقابل هر خبر کذب، شایعه و محتوای ناسالمی که در تلگرام منتشر می‌شود؛ فضای خبری و مدنی سالمی که در تلگرام شکل گرفته تاکنون توانسته جریان متعادلی از ارتباطات رسانهای و خبری و آگاهی‌بخشی جامعه را ایجاد کند. مهم‌ترین خبرگزاریها و نشریات داخلی سراسری و محلی ما با بکارگیری پرسنل مجرب و روزنامه‌نگاران شایسته در این فضای رسانهای حقیقیِ دیجیتال، مشغول فعالیت هستند و تا حد زیادی به رفع دغدغه‌های این محیط یاری رسانده‌اند.
در این وانفسا تلگرام نه تنها بلحاظ محتوایی، بلکه بلحاظ اقتصادی و درآمدزایی و کاهش هزینه‌های چاپ و انتشار مطبوعات نیز کمک شایانی به آنها کرده است. در اینجا اصلا بحث بر سر خودِ تلگرام نیست. بحث ما بر سر یک شبکه‌ی اجتماعی و پیامرسان محبوب و پرمخاطب است. این رسانه می‌توانست هر پیامرسان داخلی یا خارجی دیگری نیز باشد. همانطور که روزگاری فیس‌بوک، واتساپ و وایبر و… رونق داشتند. چه خوب بود و چه نیکو خواهد بود که این پیامرسان داخلی بود و یا باشد. قطعا پیام‌رسانهای داخلی نیز با تلاش و ارائه خدمات بهتر می‌توانند در آینده رقیبی جدی برای تلگرام محسوب شوند. اما در این راه قطعا هرگونه رانت و دوپینگ رسانهای، انحصار داخلی و مسدودسازی خارجی ضربه‌ی مهلکی بر پیکره‌ی اعتمادسازی افکار عمومی نسبت به پیام‌رسانهای داخلی و سیاستگذاری‌های مسئولین فرهنگی و حتی امنیتی است.
چاپ شده در هفته نامه صدای تاک
