امور شهری و ابعاد گسترده آن در عصر حاضر، چنان پیچیده شده که لزوم وجود متخصصین مختلف از طراحان و برنامه ریزان تا جامعه شناسان، روانشناسان، اقتصاددانها و مدیران شهری را بیش از پیش قابل درک کرده است. بنابراین صحبت از مسائل و مشکلات شهری با جمله و گزارههای سطحی را تا حدی جز جهت تحریک احساسات نمی توان پنداشت.
در سرمقاله آخرین شماره نشریه بیداری، مطلبی با عنوان «بیشتر از فقر تبعیض آزارمان میدهد» به قلم آقای علی بهرامی سردبیر محترم این نشریه منتشر شدهاست. یادداشتی که روند توسعه تبعیض آمیز شهر کرمان را نشانه گرفته و از مهجور ماندن هستههای اولیه شهر گلایه دارد.
طرح چنین موضوعاتی و بررسی و تحلیل آن بسیار قابل تقدیر است. توسعه همگون و همه جانبه بخشهای مختلف یک شهر به خصوص هسته و بافتهای کهن و اصلی شهر چنان دارای اهمیت بوده و است که بخش مهمی از نظریههای امروزی شهرسازی را در بر میگیرد. و اما …
اما نویسنده در بخشهایی از یادداشت، مبتلا به موضوعی میشود که خود از آن گلایه دارد.
ایشان ضمن بیان مسئله در ابتدای متن، در ادامه آن دلیل توسعه ناهمگون و تبعیضآمیز شهر کرمان را اینگونه بیان میکنند که: «به نظر میرسد نگاه غالب مدیریت شهری ما عمدتا نگاهی تبعیض آمیز بودهاست و البته نه از سر اصالت، چرا که بسیاری از مدیران شهر ما خود نوشهری شدههایی بوده و هستند که متاسفانه اولین روزهای حضورشان در شهر مصادف بوده با واگذاری مدیریت به ایشان و چون خانهای و کاشانهای از قبل نداشتند، به محلهای نوبنیاد روی آوردند و مدام این محلهها را تبلیغ کردند تا رفته رفته با افت قیمت و کیفیت محلههای اصیل و قدیمی شهر علاوه بر تبعیض، سرمایه بسیاری از کرمانیها از کف شان برود.»
به کار بردن برخی واژهها در همین چند خط که متاسفانه تا حد توهین هم پیش رفته است، نشان از آن دارد که بر خلاف تبلیغ نگاه جهان شمول و انسان محور خیلیها، هنوز هم کسانی هستند که درگیر امور بسیار پیشِ پا افتاده در عصر حاضر باشند. دورانی که در آن، انسانیت را به فکر و تعقل و کارآیی می شناسند. اگر ایشان خود به شهری بزرگتر مهاجرت کند، تحمل چنین قضاوتی را دارد؟ اگر به فرض، قدمت و نژاد و شهرنشینی معیار مهمی برای قضاوت و تحلیل مسائل شهر باشد؛ کافی است تاریخ تمدن همین نوشهری شدههای بی خانه و کاشانه به صورت سطحی مطالعه گردد تا کمی مُرَکّب برمَرکب عدل برانیم.
پر واضح است که طرح چنین موضوعاتی به ظاهر هم که شده، به نفع هیچ فرد و اجتماعی نبوده و به گونهای ضد توسعه محسوب میشود و در دنیای امروز محلی از اعراب ندارد.
همچنین ایشان با نوشتن جمله «به نظر میرسد کرمان و کرمانیها با نجابت خود، بدجور قافیه را باختهاند» نه تنها دچار نگاهی سطحی به موضوع مهاجرت و عدالت شهری شده است، بلکه خود به تبعیضی انسانی، اجتماعی و محتوایی مبتلا شده است که بسی خطرناک تر از تبعیض کالبدی و فرمی است.
چند سطری که به قلم آوردم برای یادآوری این بود که طرح چنین موضوعاتی از طرف چنین شخصیت حقوقی و به این نحو نه تنها کمک به حل مساله نمیکند، بلکه احساس و افکار افرادی را که اصالتشان به خود انسانی شان است نه خون و نژاد و قدمت، جریحه دار میکند. باشد که به کار آید.
بهنام خداشناس دبیر سرویس معماری و شهرسازی هفته نامه طلوع بم
نقدی جدی، اساسی و فارغ از شرایط سیاسی کنونی بر یادداشت سردبیر بیداری نوشته